Wymienione poniżej informacje mają potwierdzenie w dokumentach. Choć nie są one całkowicie pewne traktujemy je jako takie i będziemy o nich mówić jak o faktach.
Fakty
Tu są fakty, jak je odnaleźliśmy.
Znamy bardzo dobrze udokumentowane dzieci Leopolda i Margarethy.
Znaleźliśmy trzy duże gałęzie Wachhausenów.
Jedna to potomstwo porucznika, o później dyrektora domu opieki, Carla Friedricha Wachhausena (CF) 1749-1812 z Brodnicy
(Strasburg, lub Straßburg, Prusy Zachodnie Straßburg, Westpreußen).
Daty znamy z metryki zgonu.
Jego liczne potomstwo z Julianą Charlottą Pohl jest dobrze udokumentowane metrykami dostępnymi w
ancestry.com (niestety trzeba mieć tam płatne konto).
Dodatkowo mamy wspomnienie pośmiertne z dość okładną biografią Augusta Wilhelma, ich syna i szereg rozrzuconych świadectw w spisach i gazetach.
Druga gałąź to Wachhausenowie z Góry Kalwarii pod Warszawą i jej odnogi w Warszawie. Tutaj seniorem był Zygmunt Wachhausen z żoną Marianną Popiel.
Ich potomstwo jest udokumentowane w metrykach w
genetece.
Są też o nich wzmianki w gazetach warszawskich.
Jest spore gniazdo Wachhausenów w Giżycku
(Lötzen, Prusy Wschodnie Lötzen, Ostpreußen),
bez udokumentowanych związków rodzinnych.
Tu najważniejszą postacią wydaje się
Johann Sigismund Christoph Wachhausen (JSC) 1732-1799.
Nadinspektor tratw kanału piskiegoOberflößinspektor, Johanisburger Kanal
Te daty znamy z notki biograficznej w
Altpreußische Biographie, w tomie II cz. 7 na stronie 765 jest notatka o JSC.
Odnośnik do Paula Vietora dotyczy napisanego przez niego kilkustronicowego życiorysu JSC dołączonego do elaboratu JSC na temat usprawnienia gospodarki kanałami i jest do zobaczenia niżej, przy okazji omawiania dziadka JSC.
Bio JSC w APB
Biografia JSC w APB
Transkrypt i tłumaczenie
Zapis współczesny
Tłumaczenie (mniej więcej)
Wachhausen, Johann Sigismund Christoph. *1732 + Lötzen 1799. IV. 27.
V.[ater]:zuletzt in Kruglanken, Kreis Angerburg. - Die Familie W. wanderte nach dem Pest aus dem Elbinger Gebiet ins Amt Ragnit ein,
wo dann Johann Sigismund Christoph W. geboren wurde. W. gehörte der Sekte Unitarier an. Nach Ausbildung
uns Ausstellung als Schreiber in den Amts vervaltungen von Lötzen un Rhein diente W. während des Siebensjährigen Krieges als Proviantkomissar
im Korps des Generals von der Goltz. Der Minister E. W. von Schlabrendorf emphal ihn schließlich dem Präsidenten
der Ostpreußischen Kreigs- und Domänenkammer I. M. von Domhardt (s.d.), von dem er für den 1764 begonnenen Johanisburger
Kanal als Oberflößinspektor eingestelt wurde. Für diesen Auftrag sprach W.s Vertrauerheit mit dem Land
und die masurischen Seen, außerdem sicher auch seine Kenntnis der polnischen Sprache. 1767 legte er dem
Generaldirektorium in Berlin einen ausfürlichen Forst- und Flößplan vor, der eine massive Kritik am
Dormhardtschen Kanalbau enthölt und zur Einsetzung einer Untersuchungkommission führte.
W. behauptete auch, der Plan für den Bau des Kanals ginge auf einen Vorschlag zurück, den er über
den Minister Schlabrendorf habe vorlegen lassen. Domhardt wurde durch die Kommission
zwar entlastet, die von ihm gefordete Bestrafung und Entelassunug W.s unterblieb jedoch.
Die Kritik, der sich bald auch W.s Vorgesetzer, der Domänenrat von Schmeling, anschloß, war offensichtlich
nicht unbegründet. W. legte in den folgenden Jahren Friedrich II. und Friedrich Wilhelm II, mehrfach
Neuordnungspläne für Verwaltung und Wirtschaft, aber auch für Kirchen und Schulen in Ostpreußen vor,
die auf der lokalen Kenntnis Masurens basiert und vom kameralistischen Denken der Zeit beeinflußt waren.
W.s Vorschläge wurden drängender, seit der Johannisburger Kanal im Jahre 1789 geschloßen
und er im Früjahr 1790 pensioniert worden war. Er forderte nun allgemain eine stärkere Förderung
des Bürgertums und der städtischen Wirtschaft, der Einfluß des Adels in Staat und Vervaltung sollte
zurückgedrängt werden.
Quellen: Bericht des Oberamtsmanns Paul Vietor über die Genealogie W.s von 1767, Dt. Zentralarchiv,
Hist. Abt. II, Merseburg. GD. Ostpreußen II Nr 4104 Bl.100-101 V. -A. Seehofer, Bürgerlisten der Stadt
Lötzen 1743-1808 (Aus der Heimat, Heimatkundliche Beilage der Lötzener Zeitung. 6 1939. S.10).
- H. Meye, Eine Musterrolle der Lötzener Bürgerschaft um 1625-1630 (a.a. O. 7, 1940, S.J.)
-E. Joachim, Johann Friedrich von Domhardt 1899. S. 96-99.
-W. Merineit, Die fridercianische Vervaltung in Ostpreußen, 1958 S. 188
(Hinweis auf drei Denkschriften W.s aus Jahren 1774, 1794 und 1795 im Dt. Zentralarchiv, Hist. Abt. II Merseburg).
-H. Notbohm, Das evangelische Kirchen- und Schulwesen in Ostpreußen während der Regierung Friedrichs d. Gr. 1959, S 133-135.
Wachhausen, Johann Zygmunt Christoph. *1732 + Lötzen 1799. IV.27.
O[jciec]: ostatnio
Kruklankach,
okręg Węgorzewo.
- Rodzina W. wyemigrowała do gminy
Nieman
z okolic
Elbląga po zarazie,
gdzie urodził się Johann Sigismund Christoph W. W. należał do sekty unitariańskiej. Po szkole
W. był pisarzem urzędowym Giżycka i Rynu, podczas wojny siedmioletniej był komisarzem zaopatrzeniowym
w korpusie generała von der Goltza. Minister E.W. von Schlabrendorf ostatecznie polecił go prezydentowi
Izby Wojennej i Posiadłości Wschodniopruskich I.M.
von Domhardtowi,
przez którego został mianowany głównym inspektorem tratw
kanału piskiego, który zaczeto budować w 1767. Za tym powołaniem przemawiała znajomość kraju
i jezior mazurskich przez W., a także znajomość języka polskiego. W 1767 r. przedłożył
Dyrekcji Generalnej w Berlinie szczegółowy plan gospodarki leśniej i zarządzania tratwami, który zawierał ogromną krytykę
sposobu budowy kanału przez Dormhardta, doprowadziło to do powołania komisji śledczej.
W. twierdził również, że plan budowy kanału został oparty na propozycji, którą on przedłożył
ministrowi Schlabrendorfowi. Domhardt został uwolniony z zarzutów, ale też mimo jego (D.) wniosku, W. nie został ukarany ani zwolniony.
Krytyka, do której dołączył wkrótce przełożony W., Radca Posiadłości Schmeling, nie była oczywiście
bezpodstawna. W następnych latach W. kilkakrotnie przedłożył Fryderykowi II. i Fryderykowi Wilhelmowi II.
plany reorganizacji administracji i gospodarki, ale także kościołów i szkół w Prusach Wschodnich,
oparty na lokalnej wiedzy o Mazurach i pod wpływem ówczesnego trendu
kameralizmu.
Propozycje W. stały się bardziej intensywne po zamknięciu kanału piskiego w 1789 r.
i kiedy przeszedł na emeryturę wiosną 1790 roku. Teraz proponował zwiększenie znaczenia
mieszczan i gospodarki miejskiej, wpływ szlachty na państwo i administrację powinien być zredukowany.
Źródła: Sprawozdanie wysokiego urzędnika Paula Vietora o genealogii W. z 1767 r., Niemieckie Archiwum Centralne,
historia Oddział II, Merseburg. DG. Prusy Wschodnie II nr 4104 Bl.100-101 V.-A. Seehofer, Listy mieszkańców miasta
Giżycka 1743-1808 (Z domu, dodatek do historii lokalnej Lötzener Zeitung. 6 1939. s.10).
- H. Meye, Przykładowa lista obywatelstwa Giżycka około 1625-1630 (lok. cit. 7, 1940, S.J.)
-MI. Joachim, Johann Friedrich von Domhardt 1899. S. 96-99.
-W Merineit, Administracja Fryderyka w Prusach Wschodnich, 1958 s. 188
(Odniesienie do trzech memorandów W. z lat 1774, 1794 i 1795 w Niemieckim Archiwum Centralnym, Oddział Historyczny II Merseburg).
-H. Notbohm, Kościół ewangelicki i system szkolny w Prusach Wschodnich za panowania Fryderyka Starszego. rozmiar 1959, s. 133-135.
Z Giżycka pochodzi też kilku studentów Uniwersytetu Alberta w Królewcu
Königsberg Königsberg, co wiemy na podstawie księgi
Matrikel
Tom ITom IITom III
Podajemy rok immatrykulacji i oszacowany rok urodzenia, 19 lat wcześniej. To się sprawdza (plus minus 1) w przypadkach, o których wiemy dokładnie.
Studenci z GiżyckaMoritz Leopold, 1793. Urodzony więc około 1774 Johann Leopold 1822. Urodzony dokładnie 1803, wnuk JSC Pięciu Wachhausenów, trzech synów JSC, jeden bratanek i jeden wnukSigismund Gustav, 1779, syn JSC Urodzony więc około 1760 Georg Friedrich, 1787, syn JSC Urodzony więc około 1768 August Wilhelm 1809 z Brodnicy Urodzony dokładnie 1791 syn Carla Friedricha, brat JSC Ludwik Ferdynand Bellier da Launay 1806. Urodzony dokładnie 1787, wnuk JSC
Oprócz tego mamy kilka metryk Wachhausenów z Giżycka, otrzymanych z AP w Olsztynie oraz szereg Wachhausenów w spisach urzędników okolicznych miejsc.
Dodatkowo są oni wymieniani przy okazji rodzin Skopników i Bellier de Launay.
Są jeszcze Wachhausenowie berlińscy, z metrykami, ale nie udało się nam znaleźć powiązań nawet na poziomie, który dopuszczamy w naszych spekulacjach.
Ostatnio otrzymaliśmy w GStA PK
w Berlinie kilkaset skanów stron dokumentów dotyczących dotyczących głównie nadinspektora JSC, ale też dyrektora CF. Są tam też dokumenty o innych Wachhausenach z Prus Wschodnich.
Na tej podstawie odszukaliśmy w genetece metryki Wachhausenów z Orzysza
Aris, ArysAris, Arys) i Łomży.
Nasze spekulacje
Poniżej wymienimy wszystkie skoki myślowe, które doprowadziły nas do tak rozrośniętego drzewa Wachhausenów.
Jest tego trochę i nie wszystkie domysły i hipotezy mają tę samą moc i to samo prawdopodobieństwo.
Hipotezy
想 to think, to speculate, to plan, to consider.
㛆 to speculate, to conjecture, to assume, an intelligent guess."
O dziejach Leopolda sprzed małżeństwa z Margarethą nie wiemy nic. Szukaliśmy wszystkich możliwych Wachhausenów, głównie z Prus Wschodnich i Zachodnich, z Litwy i z Kurlandii, bo tak sugerował wpis w jednym z drzew.
Znaleźliśmy dwie rodziny: jedną z Brodnicy, którą dobrze poznaliśmy i tam nie ma miejsca na Leopolda. Drugą rodzinę w Giżyckyu i okolicach, domyślnie, bo jest mało związków między licznymi Wachhausenami z tamtych rejonów.
Otrzymane z Olsztyna skany metryk z przełomu XVIII i XIX wieku ukazały nam w Giżycku sporo Leopoldów, podczas gdy w innych miejscach Leopoldów nie było. Postawiliśmy więc roboczą hipotezę, bazując na spekulacji, że imiona w rodzinach powtarzają się,
że nasz pra x 3 dziadek pochodził właśnie z Giżycka.
Dzięki dokumentom z Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz w Berlinie poznaliśmy trochę bliżej Nadinspektora Tratw, Johanna Sigismunda Christopha Wachhausena z Giżycka. Dowiedziliśmy się, że miał dziewiątkę dzieci, w tym trzech synów.
W 1788 jeden z nich był referendarzem państwowym pod Kwidzyniem, co nam pasowało do urzędnika z Brattian (Nowe Miasto Lubawskie) znanego ze spisów urzędników. Inny studiował teologię w Królewcu, co pasowało nam do jednego z królewieckich studentów
Wachhausenów. Pozostali czterej byli jeszcze w domu (przy rodzicach).
Łącząc tego rodzaju informacje spekulujemy, że najstarszym synem JSC był Sigismund Gustav urodzony około 1760, gdzie datę wnoskujemy z jego immatrykulacji w Królewcu w 1779, urzędnik w Brattian.
Jego typujemy na ojca naszego przodka Leopolda Moritza.
Kolejny to Friedrich Adolph Ernst, student teologii w Królewcu,
urodzony w 1764 (student z 1783), znany jako Rektor w innych dokumentach, żonaty z Amalią Skopnik (ur. 1799).
Po nim jest Georg Friedrich 1769-1830 (student prawa z 1788), znany jako sędzia okręgowy w Brańska, żonaty z Anną Bobrowską, której papiery o wdowią rentę dostaliśmy z Berlina.
Anna Bobrowska w tych papierach potwierdza, że była synową JSC i miała dwoje dzieci - domyślamy się, że Petronellę i Aleksandra.
Czwartym byłby Moritz Leopold 1773-1803 (student z 1792), (złej sławy) radca prawny w Góry Kalwarii pod Warszawą. Być może do niego przyjechał z miasteczka Wilow (Wehlau?) Zygmunt i założyciel tamtejszej i warszawskiej gałęzi rodziny Wachhausenów,
stryj domniemany Zygmunta, co z Marianną Popiel miał dziewiątkę dzieci.
Piąty to, już bez znanych dat, Leopold, aktuariusz z innych dokumentów,
ojciec dwóch synów z dwóch różnych matek, w tym ur. w 1803 Johann Gottlieb Christian Leopold, przyszły student w Królewcu.
Szóstym synem byłby Ferdynand, znany z metryk chrztów giżyckich z Olsztyna oraz z metryk ślubnych (jako ojciec) Zygmunta z Góry Kalwarii i Franza Sigismunda Christiana z Witkowa pod Gnieznem, myślimy, że to ta sama osoba.
Jeśli chodzi o córki, to mamy (spekulacyjnie) Ernestine Christine Henriette ur. ok. 1763, co wyszła za Gottlieba Skopnika. Mieli syna Sigismunda Ernesta Gottlieba, który jeszcze bedąc studentem zginął w nieszczęśliwym wypadku.
Jako następna jest Amalia Lovisa Carolina urodzona w Kożuchach w 1766, żona Inspektora Prowincjonalnego Jacoba Marii Bellier de Launay 1745-1807, matka awanturnika i bojownika o wolność Grecji Wilhelma Augusta 1786-1826 i znanego z metryk Ludwiga Ferdinanda ur. 1787.
O córce, co wyszła za Inspektora Bellier de Launay wspomina w jednym z dokumentów JSC.
Trzecią córką mogła była być Caroline Friderike, kóra zmarła jako panna w Arnau (Ornowo pod Ostródą, między Kwidzyniem a Olsztynem) w 1826 w wieku 52 lat, zatem urodzona w 1774.
Poniżej opowiemy więcej o tych osobach.
Całe drzewo udokumentowane i nie
Großvater WachhausenGroßvater Wachhausen
O dziadku JSC, który to JSC był jakoby dziadkiem naszego kapitana Leopolda Moritza, dowiedzieliśmy się z trzystronicowego życiorysu (zwanego Genealogią)
napisanego przez Paula Vietor, urzednika w Giżycku, na zlecenie jakiejś Wysokiej Komisji w 1767 i dołączonego do opracowania JSC na temat kanału piskiego.
To
opracowanie GStArchiv PK II. HA GD, Abt. 7, II Nr. 4104 100VS-101 RS dostarcza nam historii rodziny JSC do przybycia spod Elbląga przez Nieman, w okolice Giżycka oraz wgląd w piersze lata życia JSC.
Mit Hilfe von Viktor Haupt und Patrick Plew. Danke!
Strona 1.
Kursywa (Sutterlin)
Zapis współczesny
Tłumaczenie (mniej więcej)
Beylg. [Beylage] A.
Jndeme ich der jetzige Beamte zu Lötzen vor Ei[ner]
Hohen Comission requiriret worden, die Genealogie des
Ober-Flöß-Inspector Wachaus darstellen,
so muß ich zur Steuer der Wahrheit, und nach
der mir beywohnenden Wißenschaft hiermit
attestiren, wie der Groß-Vater des gedachten
Ober Flöß-Inspectoris, kurtz nach der letzten
Pest-Zeit in Gesellschaft eines von seinen
Anverwandten der Terpitz heißt, aus dem
Elbingschen Territorio als Ehrliche Acker Leuth...
... und in die Gegend von Ragnit be[...]
und daselbst mit kleinen Arenden sich ...
gegeben haben.
Sein eintziger Sohn, deßen Tauf-Nahmen
mir entfallen, hat in der Gegendt von
Ragnit geheyrathet, und aus dieser ersten
Ehe, den jetzigen Ober-Flöß-Inspector
Johann Christoph Wachaus, erzielet, auch
nachdem die Terpirtzsche, sowie die
Wachhausche Familie in Litthauen kein
fortkommen gehabt, so haben Terpitz sich im
Amt Lötzen, und der Groß-Vater
Wachaus mit alle seine Freundtschafft [Verwandtschadt] Sohn,
Schnure, und Enkels, zu seinem Schwieger Sohne
dem Müller, und nachherigen Mühlen Bau
Meister Sack nach Aris sich begeben.
Beylg. [Beylage] A.
Jndeme ich der jetzige Beamte zu Lötzen vor Ei[ner]
Hohen Comission requiriret worden, die Genealogie des
Ober-Flöß-Inspector Wachaus darstellen,
so muß ich zur Steuer der Wahrheit, und nach
der mir beywohnenden Wißenschaft hiermit
attestiren, wie der Groß-Vater des gedachten
Ober Flöß-Inspectoris, kurtz nach der letzten
Pest-Zeit in Gesellschaft eines von seinen
Anverwandten der Terpitz heißt, aus dem
Elbingschen Territorio als Ehrliche Acker Leuth...
... und in die Gegend von Ragnit be[...]
und daselbst mit kleinen Arenden sich ...
gegeben haben.
Sein eintziger Sohn, deßen Tauf-Nahmen
mir entfallen, hat in der Gegendt von
Ragnit geheyrathet, und aus dieser ersten
Ehe, den jetzigen Ober-Flöß-Inspector
Johann Christoph Wachaus, erzielet, auch
nachdem die Terpirtzsche, sowie die
Wachhausche Familie in Litthauen kein
fortkommen gehabt, so haben Terpitz sich im
Amt Lötzen, und der Groß-Vater
Wachaus mit alle seine Freundtschafft [Verwandtschadt] Sohn,
Schnure, und Enkels, zu seinem Schwieger Sohne
dem Müller, und nachherigen Mühlen Bau
Meister Sack nach Aris sich begeben.
Jako obecny urzędnik z Giżycka dostałem polecenie od Wysokiej Komisji
aby przygotować życiorys Nadinspektora Tratw Wachausa,
zatem muszę zgodnie z prawdą i posiadaną wiedzą
zaświadczyć jak to Dziadek przyszłego Nadinspektora Tratw, krótko po ostatnim
okresie Zarazy [dżuma w 1709] w towarzystwie swoich krewnych,
co się zwą Terpitz udał się do Terytorium Elbląga jako uczciwi rolnicy
gdzie w okolicy Ragnit zajmowali się małymi dzierżawami.
Jego jedyny syn, którego chrzestne imię mi umknęło,
ożenił się w okolicy Ragnit i z tego pierwszego małżeństwa
pojawił się obecny Nadinspektor Tratw
Johann Christoph Wachaus, po czym kiedy rodziny Terpitz'ów i Wachaus'ów
nie doznały na Litwie dobrego przyjęcia, udali sie Terpitz'owie
do miasta urzędowego Giżycka, a Dziadek Wachaus, z wszystkimi swoimi
przyjaciółmi [krewnymi], synem, synową i wnukami do Orzysza, do swego zięcia Sack'a,
który wtedy był młynarzem a potem majstrem budowniczym młynów.
Strona 2.
Kursywa (Sutterlin)
Zapis współczesny
Tłumaczenie (mniej więcej)
Dieser sonst mit einem mülden Herzen versehnen
Mann, hat gewust für jedes Theil, eine Ge=
legenheit zum Unterhalt zu verschaffen,
und solcher Gestalt, den Alten Groß-Vater
vom Ober-Flöß-Inspector, anfänglich bey sich
in Aris, und nachdem ich ein Schwieger=Sohn
vom Mühlen Bau=Meister Sack geworden,
zu letzt bey mir im Amte Lötzen den
Unterhalt reichen, auch noch seinem bey mir
erfolgenden Tode, Ehrlich begraben laßen.
Der Leibliche Vater vom Ober=Flöß=
Inspector hingegen hat anfänglich mit Krug=
Nahrung in der Stadt Aris zu Rudden
im Amte Lötzen, und endlich im Anger=
burgschen Amte zu Kruglancken sich ab=
gegeben, da Er endlich in Armuth starb, ohne
jemahls was Eigenthümliches beseßen zu haben.
Was indeßen die Aufferziehung das jetzigen
Ober=Flöß=Inspector Wachaus anbelangte
so ist selbiger mit seinem Vater, als ein kleines
Kind nach Aris gekommen, daselbst vom Mühlen=
Bau=Meister Sacken ordentlich zur Schule
gehalten, und endlich bey mir nach Lötzen
in die Schreiberey gegeben worden.
Ich muß gestehen, daß schon sein dahmahliges
Temperamet zur Unruhe geneigt war,
Dieser sonst mit einem mülden Herzen versehnen
Mann, hat gewust für jedes Theil, eine Ge=
legenheit zum Unterhalt zu verschaffen,
und solcher Gestalt, den Alten Groß-Vater
vom Ober-Flöß-Inspector, anfänglich bey sich
in Aris, und nachdem ich ein Schwieger=Sohn
vom Mühlen Bau=Meister Sack geworden,
zu letzt bey mir im Amte Lötzen den
Unterhalt reichen, auch noch seinem bey mir
erfolgenden Tode, Ehrlich begraben laßen.
Der Leibliche Vater vom Ober=Flöß=
Inspector hingegen hat anfänglich mit Krug=
Nahrung in der Stadt Aris zu Rudden
im Amte Lötzen, und endlich im Anger=
burgschen Amte zu Kruglancken sich ab=
gegeben, da Er endlich in Armuth starb, ohne
jemahls was Eigenthümliches beseßen zu haben.
Was indeßen die Aufferziehung das jetzigen
Ober=Flöß=Inspector Wachaus anbelangte
so ist selbiger mit seinem Vater, als ein kleines
Kind nach Aris gekommen, daselbst vom Mühlen=
Bau=Meister Sacken ordentlich zur Schule
gehalten, und endlich bey mir nach Lötzen
in die Schreiberey gegeben worden.
Ich muß gestehen, daß schon sein dahmahliges
Temperamet zur Unruhe geneigt war,
Tenże człowiek, od tej pory z ciężkim sercem
umiał w każdej sprawie znaleźć możliwość zarobku,
i w ten sposób stary dziadek Nadinspektora Tratw, początkowo
w Orzyszu, a potem jak zostałem zięciem mistrza od budowy młynów Sacka w końcu u mnie
w mieście urzędowym Giżycku znalazł utrzymanie, gdzie również po swej śmierci w moim domu został godnie pochowany.
Rodzony ojciec Nadinspektora Tratw początkowo zajmował się Kuflem i Jedzeniem [czyli oberżysta?]
w Orzyszu, potem w Rudden [Ruda] pod Giżyckiem, potem w Kruglankach pod [urzędem] Węgorzewem
i w końcu zmarł w biedzie nie zostawiając po sobie żadnej własności.
Jeśli chodzi o wykształcenie obecnego
Nadinspektora Tratw Wachausa to najpierw jako małe dziecko przybył ze swym ojcem do Orzysza,
gdzie został przez majstra budowniczego młynów Sacka wysłany akuratnie do szkoły
i w końcu został oddany do mnie w Giżycku do nauki pisarza.
Muszę stwierdzić, że już wówczas jego ówczesny temperament popychał go do niepokojów,
Strona 3.
Kursywa (Sutterlin)
Zapis współczesny
Tłumaczenie (mniej więcej)
als welches durch manche Züchtingungen corrigiret
werden muste; doch da Er nach Vier oder
Fünff Jahren dimittiret, und Er in die Freyheit,
und Hierauff in eine Condition als Schreiber
ins Ambt Rhein gesetzet, so finng Er schon
da, mit dem verstorbenen Herren General
Graff Haacken zu correspondiren, bey denem er
suchte den Armseeligen Haasen=Häger=
Dienst in Rudowcken bey Rhein durch
Unterdrückung des Förster Fleischer zu
erjagen, und baldt wieder unters Fäger
Ckor eingezogen zu seyn verlangte; biß er
endlich in ano: 1757. beschloßen, nach Schlesien
herauß zu gehen. Zu dieser Reyse
habe ich Ihme selbst, als ein alliirter, mit
Geldt und Rüstung Secundiret, worauf er
von dahmaligen Flügel=Adjutant bey der
Preußischen Armee ein recomendations-
Schreiben an deßen Herren Bruder, den
General Lieutenant von Goltz, sich ausgebethen, und von diesem großen Herren
in Qualität eines Proviant=Schreibers, und
Secretairs auf und angenommen, auch
endlich als Proviant-Comisarius bey
deßen Corps gebrauchet worden
als welches durch manche Züchtingungen corrigiret
werden muste; doch da Er nach Vier oder
Fünff Jahren dimittiret, und Er in die Freyheit,
und Hierauff in eine Condition als Schreiber
ins Ambt Rhein gesetzet, so finng Er schon
da, mit dem verstorbenen Herren General
Graff Haacken zu correspondiren, bey denem er
suchte den Armseeligen Haasen=Häger=
Dienst in Rudowcken bey Rhein durch
Unterdrückung des Förster Fleischer zu
erjagen, und baldt wieder unters Fäger
Ckor eingezogen zu seyn verlangte; biß er
endlich in ano: 1757. beschloßen, nach Schlesien
herauß zu gehen. Zu dieser Reyse
habe ich Ihme selbst, als ein alliirter, mit
Geldt und Rüstung Secundiret, worauf er
von dahmaligen Flügel=Adjutant bey der
Preußischen Armee ein recomendations-
Schreiben an deßen Herren Bruder, den
General Lieutenant von Goltz, sich ausgebethen, und von diesem großen Herren
in Qualität eines Proviant=Schreibers, und
Secretairs auf und angenommen, auch
endlich als Proviant-Comisarius bey
deßen Corps gebrauchet worden
co powodowało konieczność korekty wychowawczej. Po czterech lub
po pięciu latach [łac.] został wyzwolony i w tej wolności
znalazł się w urzędzie miasta Ryn w pozycji pisarza.
Wkrótce nawiązał korespondencję z nieżyjącym [obecnie] generałem
hrabią Haacken, przez którego szukał posady biednego gajowego od zajęcy
[niejasne co to za nieszczęsny Haasen Heger] w
Rudówce pod Rynem
i wkrótce pod naciskiem leśnika Fleischera przystąpił do grupy naganiaczy [?],
a w końcu w roku 1757 zdecydował się jechać na Śląsk.
Do tej podróży ja sam jako jego sprzymierzeniec wspomogłem go
pieniędzmi i rynsztunkiem, po czym otrzymał on od byłego adjutanta [aid-de-camp] Armii Pruskiej
rekomendację do brata tegoż generała porucznika [generała dywizji] von Goltz'a.
I przez tego wielkiego Pana został przyjęty jako pisarz prowiantowy i sekretarz,
a w końcu w tym korpusie komisarzem od zaprowiantowania
Strona 4.
Kursywa (Sutterlin)
Zapis współczesny
Tłumaczenie (mniej więcej)
seyn solle;
So wie letzteres aus des Wachausen
eigenem Munde habe, und hierauf wie
auf vorstehendes alles, mich eigen=
Händig unterschreibe
Amt Lötzen d. 7ten Julii 1767
Paul Vietor
Ober AmbtMann
und General Pächter
des Ambts Lötzen.
seyn solle;
So wie letzteres aus des Wachausen
eigenem Munde habe, und hierauf wie
auf vorstehendes alles, mich eigen=
Händig unterschreibe
Amt Lötzen d. 7ten Julii 1767
Paul Vietor
Ober AmbtMann
und General Pächter
des Ambts Lötzen.
został mianowany;
Te ostatnie [informacje] słyszałem z ust samego Wachausena [już nie Wachausa!]
i to jak i co powyżej własną ręką podpisuję.
Urząd Giżycka 7 lipca 1767
Paul Vietor
nadurzędnik i generalny najemca (intendent?)
urzędu Giżycko.
Martin i Catherina
Tu o Martinie i jego siostrach.
Synowie Martina
Tu o spekulacji o synach Martina
Nadinspektor Tratw Johann Sigismund Christoph
Tu fakty o JSC.
Dyrektor Domu Ubogich Wetranów Friedrich Wilhelm
Tu fakty o FW
Gałąź z Giżycka
Tu spekulacje o dzieciach JSC.
Gałąź z Brodnicy
Tu fakty o dzieciach FW.
Dalsze pokolenia gałęzi z Lötzen Lötzen
Tu spekulacje o wnukach JSC, w tym gałąź warszawska.
